TV piraten buiten Nederland (1)
7 mei '13 door Nico Fintelman (Smits)
 

Op deze website vind je diverse artikelen welke handelen over de voormalige Nederlandse televisie piraten. Met name vanaf de jaren zeventig werd het eenvoudiger om zo'n zender in de lucht te brengen. Video apparatuur kwam beschikbaar en dat maakte het technisch gezien een stuk makkelijker. Ook buiten Nederland hebben we tv-piraten gekend al is het allemaal wat beperkt gebleven. In de meeste gevallen werd er uitgezonden met VHF en UHF zenders, niet zelden met slechts laag vermogen.

Onder de titel TV-piraten buiten Nederland brengen we hierover vier artikelen. Deel 1-3 gaan over de illegale tv-zenders op land en staan onder het item Radio/TV piraten. Aflevering vier behandeld de piraten vanaf zee en staat in het item Offshore/Zeezenders.

 
De vrije landen - Zoals bekend hadden de meeste Europese landen vroeger een strenge mediawet. Daarin werd bepaald dat radio en televisie maken alleen was voorbehouden aan de Publieke Omroep. Particuliere omroep, al dan niet commerciel, was vaak verboden of maar mondjesmaat toegestaan. Maar in de jaren zeventig en tachtig kwam men er in een aantal landen achter dat hun mediawet niet toereikend was als het ging om uitzendingen van 'piraten'
 
 
te verbieden. En dat resuteerde erin dat in korte tijd velen gebruik gingen maken van de ontstane mogelijkheden. Dit gebeurde met name in Belgie, Italie en Ierland. In Belgie bleef het voornamenlijk beperkt tot radio. Maar in Italie en Ierland kwamen ook 'vrije' televisiezenders.
 

Italie - Italie is het land van tv-piraterij. Vanaf begin jaren zeventig waren er al regelmatig in de grote steden tv-piraten te zien. Het werd duidelijk dat de wet in dit land eigenlijk radio- en televisiepiraten niet kon verbieden en de radio- en televisiestations schoten vanaf half jaren zeventig als paddenstoelen uit de grond. Wat beteft de tv-piraten: dat was wat minder massaal dan radio. Behoorlijke en vooral professionele televisie maken is technisch veel ingewikkelder dan radiouitzendingen. En televisieprogramma's produceren of aankopen is veel kostbaarder dan radioprogramma's maken. Het was dan ook voornamenlijk in de grote steden dat tv-piraten wat gingen voorstellen.

Maar dat nam niet weg dat velen zich ermee gingen bezighouden. Steden als Rome en Milaan hadden ieder wel 80 tv-piraten. Een aantal redelijk professioneel met speelfilms, shows en eigen programma's. Maar de meesten waren niet zo professioneel en zonden slechts een beperkt aantal uren per week uit. En veel anderen scoorden voornamenlijk met porno. Na enkele jaren verdwenen veel van deze tv-stations weer.

   

Telemilano - In Milaan startte in 1978 Telemilano dat later de naam wijzigde in Canale 5. Een station dat wel professioneel bezig was met veel amusementsprogramma's en speelfims. Iemand die erg geinteresseerd was in de mogelijkheden van dit medium was de bouwondernemer Sylvio Berlusconi. Hij kocht dit en andere stations op en stichtte zo zijn eigen keten. In de tweede helft van de jaren zeventig werd dan de wet aangepast waardoor dit soort stations niet meer illegaal waren maar een vergunning kregen.

Echter, een mediawet die dit soort zaken in Italie echt goed regelde kwam er pas in de jaren negentig. Berlusconi werd de grootste en belangrijkste mediaondernemer van het land en is dat gebleven tot op de dag van vandaag. Zijn bedrijf Mediaset is eigenaar van de populairste commerciele televisiestations en aanverwante bedrijven zoals produktiefirma's. Berlusconi is ook bekend als politicus.

 
Telbiella - Al in het begin van de jaren zeventig waren er tv-piraten die een politieke agenda hadden. Met name de linkse beweging was in die jaren erg groot en een aantal van hen probeerde met info- en discussieprogramma's hun boodschap te verbreiden. Eén van de eerste was Telbiella in het stadje Biella. En ook waren er Bioscoop TV in Florence en Offline TV in Rome. Echter, tegen het latere  'geweld' van de commerciele zenders die louter vermaak brachten konden ze niet op en legden na de nodige jaren het loodje.
 
Orfeo - Maar onderhuids bleef het smeulen. Het was uiteindelijk in 2002 dat de piraterij op televisie weer serieus terugkeerde met de komst van het station Orfeo TV in Bologna. Een studentenstad waar ooit in de zeventiger jaren de beruchte linkse radiopiraat Radio Alice zat. Enkele medewerkers daarvan waren betrokken bij het opzetten van Orfeo TV. En in het kielzog daarvan kwamen er ook tv-piraten in andere steden zoals Tel Out en Ant TV. Een belangrijke factor in het ontstaan hiervan was dat Berlusconi oppermachtig was geworden met zijn keten van commerciele tv-stations en nu als premier ook de zeggenschap kreeg over de staatsomroep, de RAI. Integenstelling tot Nederland waar de regering niets te zeggen heeft over de Publieke Omroep heeft in Italie de regering hier een stevige vinger in de pap.
 
 

Volk - En zo ontstonden volksbewegingen, niet zelden politiek links georienteerd, die met hun eigen manier van televisie maken tegen de omroep activiteiten van Berlusconi inging. Deze zenders hadden een zeer klein vermogen en derhalve ook een klein bereik. Niet zelden bleef dat beperkt tot maar een paar woonwijken of een halve stad. Maar daar stond tegenover dat er veel van deze zenders ontstonden, honderden in heel Italie. Wel voornamenlijk in de steden. Geen van allen had hiervoor een vergunning.

Het waren waren dus allemaal piraten. Gewoon een goedkope zender met klein vermogen installeren, antenne aansluiten en in je naaste omgeving ben je te ontvangen. Het programma aanbod bestond uit info programma's over de eigen leefomgeving en ook uit documentaires. Die konden over allerlei uiteenlopende onderwerpen gaan. Maar voor de meeste stations gold wel dat ze politiek betrokken waren. En ook niet zelden protesterend tegen politieke maatregelen van de regering Berlusconi.

 

Telestreet - Na 2002 bloeide dus de tv-piraterij helemaal op in Italie en velen waren erbij betrokken. Voor dit gebeuren ontstond in Italie de term ´Telestreet´. Tele van het woord televisie en street natuurlijk het engelse woord voor straat. Televisie van de straat, televisie van en voor de mensen. Mensen die zich erbij betrokken voelden, zowel makers als kijkers. En dus ook zeer locaal gericht. Sommige stations waren er iedere dag, anderen slechts één keer in de week.

De meeste van deze stations deden niet eens de moeite zich te verstoppen. Simpele studio´s werden ingericht in buurthuizen, woningen of kleine verlaten panden. Natuurlijk hadden veel van deze stations niet de mogelijkheid om zelf steeds weer programma´s te produceren. En zo kwam er een website waar mensen die

docu´s hadden gemaakt deze programma´s op konden plaatsten zodat de tv-piraten deze vandaar konden downloaden voor hun eigen uitzending. Ook was op deze website software te downloaden welke gebruikt kon worden voor het maken van de uitzendingen. En zo maakte internet het mogelijk dat al die tv-piraten op vrij eenvoudige wijze aan hun benodigdheden konden komen. Telestreet werd hiermee een informeel televisie netwerk verpreid over heel Italie.
 

Voetbal - Een aantal van deze tv-stations richtten hun pijlen ook op het voetbal. De insteek was dat uitgerekend voetbal iets is van het volk. Zij spelen het en kijken er massaal naar. Maar dit voetbal was het volk afgenomen door gecodeerde televisiestations die veel geld vroegen voor het bekijken van voetbalwedstrijden. En dus zonden een aantal piraten soms wedstrijden op het eigen open, niet gecodeerde kanaal uit. Gratis voetbal voor het volk met wedstrijden van de topclubs.

Vreemd genoeg werden heel veel van deze tv-zenders lange tijd ongemoeid gelaten door de overheid. De massaliteit en de daarmee gepaarde gaande angst voor volksoproer bij optreden zal een rol hebben gespeeld bij het besluit deze piraten niet op te pakken. En als het dan toch een keer gebeurde dan werd dat in heel het land breed uitgemeten. Zoals bij de actie tegen Disco Volante TV aan de Adriatische kust waar de medewerkers vervolgens ook hoge geldboetes opgelegd kregen.

 

Belangrijkste - Maar aan alles komt een eind en vanaf 2006 is het aantal niet legale tv-stations hard terug gelopen. Want ook oppakacties kwamen er meer en meer. Maar we kunnen wel stellen dat hier gedurende een aantal jaren in deze eeuw de tv-piraterij volop in bloei was. En Italie het belangrijkste land is geworden als het gaat om tv-piraten.

 
 
 
Terugkeren naar de MN home